یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که تولیدات کشاورزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مدیریت صحیح کوددهی و تغذیه گیاهی است. در صورتی که این بخش بصورت اصولی مدیریت نشود، شاهد کاهش تولید خواهیم بود. در این پست به پنج اشتباه رایج کشاورزان هنگام کوددهی پرداخته می‌شود.
1-توجه عمده به عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) و صرف نظر از سایر عناصر غذایی
گیاهان برای اینکه رشد کرده و تولید خوبی داشته باشند، به حدود 17 نوع عنصر غذایی ضروری نیاز دارند. عناصر غذایی ضروری برای گیاه در دو دسته پرمصرف و کم‌مصرف طبقه‌بندی می‌شوند. عناصر غذایی NPK جزو عناصر پرمصرف گیاه هستند. اگرچه این عناصر در مقادیر بالا مورد مصرف گیاه قرار می‌گیرند اما به این معنی نیست که عناصر دیگر اهمیتی برای گیاه نداشته باشند. باید توجه داشت که عناصر دیگر مانند ریزمغذی‌ها و عناصر پرمصرف ثانویه مانند گوگرد، کلسیم و منیزیم اگرچه در مقادیر کم مورد نیاز گیاه‌اند، اما هرکدام در جایگاه خود نقش کلیدی در گیاه ایفا کرده و تاثیر کلانی در فرایندهای بیوشیمیایی گیاه دارند. بنابراین یک برنامه غذایی اصولی و علمی، برنامه‌ای است که همه عناصر غذایی مورد نیاز گیاه را در مقادیر متعادل شامل شود، بطوریکه با اجرای آن نیاز غذایی گیاه رفع گردد.
براساس قانون لیبیک (قانون بشکه) عدم تعادل در یک ماده غذایی، رشد محصول را محدود می‌کند، حتی اگر سطح سایر عناصر غذایی در بالاترین مقدار خود باشند. به عنوان مثال هرچقدر کودهای NPK را در اختیار گیاه قرار دهیم ولی از طرفی گیاه با محدویت سایر عناصر مانند گوگرد، منیزیم و … مواجه باشد، نمی‌تواند بصورت بهینه رشد کرده و عملکرد بالا داشته باشد.
2-عدم نمونه‌برداری از آب، خاک و گیاه برای آنالیز (آزمایشات آب و خاک)
برای اجرای یک برنامه غذایی اصولی و علمی در مزرعه و باغ، ضروری است که اطلاعات کافی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و آب مانند بافت خاک، میزان شوری، pH و عناصر غذایی محلول آب و خاک در اختیار داشته باشیم. رایج‌ترین آزمایشاتی که در کشت‌های زراعی و باغی از زمین انجام می‌شود، آزمایش آب و خاک است.
با نمونه برداری صحیح از خاک و آب و ارسال آنها به آزمایشگاه‌های خاکشناسی می‌توان به وضعیت آنها پی‌برد. با این‌کار می‌توانیم مدیریت بهتری در کوددهی و تامین نیازهای غذایی گیاه داشته باشیم. باید توجه داشت که این آزمایشات باید در زمان مناسبی انجام شوند تا بتوانیم در اسرع وقت نسبت به ترفیع نیازهای غذایی گیاه اقدام کنیم. عدم آزمایش آب و خاک به مانند تجویز بدون برنامه‌ی دارو برای یک انسان بیمار است.
3-استفاده بیش‌از حد کودها
یکی از باورهای رایج و نادرست بین برخی از کشاورزان این است که هرچقد کود بیشتری مصرف کنی، عملکرد بیشتری حاصل می‌شود! «هرچه بیشتر، بهتر!» اما باید توجه داشت که استفاده بی‌مورد و بیش‌از نیاز گیاه باعث ایجاد مسمومیت در آن و کاهش تولید می‌شود. استفاده بیش از حد کود علاوه بر تاثیر منفی روی گیاه، باعث شوری خاک، تجمع سایر عناصر سمی (مانند کادمیم در اثر استفاده بیش از حد کودهای فسفره), کاهش جمعیت میکروارگانیسم‌های مفید و آسیب به محیط زیست می‌شود. بنابراین توجه شود که کوددهی باید در قالب یک برنامه غذایی اصولی و صحیح انجام شود.
4-مصرف کودها در زمان نامناسب
چهار عامل مهمی که در کوددهی باید به آنها توجه شود، عبارت‌اند از ؛ مقدار مناسب کود، روش صحیح مصرف، منبع مناسب کود و زمان صحیح مصرف
در صورتی که همه موارد رعایت شوند ولی کوددهی در زمان مناسبی صورت نگیرد، نمی‌توان انتظار عملکرد بالایی از محصول داشت. باید توجه شود که گیاهان در مراحل مختلف از رشد خود، مقادیر و نسبت‌های مختلفی از عناصر غذایی را نیاز دارند، بنابراین برای اجرای یک برنامه غذایی علمی و درست ضروری است که شناخت کافی از فیزیولوژی گیاه و اقلیم منطقه داشته باشیم تا بتوانیم در زمان مناسبی نسبت به تامین نیازهای غذایی گیاه اقدام کنیم. مصرف زودهنگام و یا دیرهنگام کود در زمانی که گیاه نیازی به آن ندارد باعث کاهش کارایی جذب و افزایش هزینه‌ها خواهد شد.
5-استفاده از یک نسخه ثابت در کوددهی (اجرای برنامه‌های غذایی عمومی)
یکی دیگر از اشتباهات رایج بین کارشناسان و کشاورزان این است که برنامه‌های کوددهی برای باغات و مزارع بصورت عمومی توصیه و اجرا می‌شوند. به این معنی که یک برنامه غذایی ثابت در چندین مزرعه و باغ بصورت عمومی بارها و بارها اجرا می‌شود! باید توجه داشت که گیاهان در مراحل مختلف رشد و شرایط مختلف آب، خاک و اقلیم نیازهای غذایی متفاوتی دارند، بنابراین اجرای یک برنامه غذایی عمومی برای همه زمین‌های کشاورزی روش نادرستی بوده و ضروری است برای هر باغ و مزرعه بصورت جداگانه یک برنامه غذایی اختصاصی با توجه به شرایط کشت مورد نظر توصیه و اجرا گردد. برای این‌کار لازم است که اطلاعات کافی از شرایط کشت، وضعیت آب و خاک و اقلیم منطقه کشت مورد نظر در اختیار داشته باشیم.
بدون دیدگاه