همان‌طور که همه کشاورزان می‌دانند هنر ایجاد بستر مناسب بذر یک امر ضروری برای تأمین سلامت محصول زراعی و عملکرد بالای آن است. در این مقاله ما الزامات ایجاد بستر مناسب و چگونگی انجام این کار را بیان می‌کنیم.
الزامات موردنیاز بذر برای تولید محصول خوب
بستر بذر مناسب شرایطی را برای بذر فراهم می‌کند که منجر به تولید سریع و یکنواخت محصول می‌شود. این امر به آب، هوا، گرما و محیطی عاری از بیماری احتیاج دارد. یک بستر بذر مناسب مسیر رشد محصول را به حداکثر می‌رساند. بستر بذر محلی برای جوانه‌زنی بذر است و باید شرایط مناسبی را فراهم کند تا بتواند سریع و یکنواخت محصول را به وجود آورد.
مهم‌ترین خواص بستر بذر عبارت‌اند از:
-باران و هوا را بدون فرسایش جذب کند
-به‌عنوان مانعی برای تبخیر عمل کند
-آب را به دانه‌های جوانه‌زده منتقل کند
-به‌عنوان ذخیره‌ای از مواد مغذی، آب و اکسیژن عمل کند.
بستر بذر ایده آل باید با لایه‌ای از سنگ‌دانه های درشت شروع شود، که شامل مواد آلی هستند تا بتواند دانه را در برابر تشکیل پوسته سخت محافظت کند، و پس‌ازآن لایه‌ای از مواد ریز قرار داده شود که مانع از تبخیر رطوبت خاک شده و تماس خوبی بین بذر و خاک ایجاد کند.
آب از طریق مسیر باریک مویرگی به جوانه‌ها منتقل می‌شود که به تماس خوبی بین دانه و خاک نیاز دارد. در خاک‌های رس سنگین، این انتقال مویرگی آب ضعیف است و استفاده از رطوبت موجود در خاک از ابتدا بسیار مهم است.
چهار مورد اولیه موردنیاز بستر بذر
بستر بذر می‌تواند به طرق مختلف متفاوت باشد، اما برای تحقق وظیفه خود در تأمین شرایط مناسب برای رشد، کلیه بذرها به موارد زیر نیاز دارند: آب، هوا، گرما و محیطی عاری از بیماری‌ها
1-آب اطراف بذر
در مورد محصولات غلات، جوانه‌زنی با خیس خوردن دانه شروع می‌شود. وقتی ذخیره آب دانه افزایش می‌یابد دانه جوانه می‌زند از ۱۳-۱۴٪ تا ۶۰-۴۵٪. ازآنجاکه آب از خاک اطراف بذر گرفته می‌شود، بستر بذر مناسب برای تماس با خاک ضروری است. این بدان معنی است که ذرات خاک اطراف بذر نباید خیلی درشت باشند. یک قانون خوب این است که حداقل ۵۰٪ از ذرات موجود در بستر بذر کمتر از ۵ میلی‌متر قطر داشته باشند تا از جوانه زدن حتی در شرایط خشک اطمینان حاصل شود.
عمق حفاری برای دسترسی به آب نیز بسیار مهم است. عمق حفاری مناسب بین عمق کافی برای جلوگیری از خشک شدن بذر و عمق کافی برای جوانه زدن و تراکم مناسب خاک تعادل ایجاد می‌کند. یک قانون خوب در اینجا این است که عمق حفاری باید ۱۰ برابر قطر بذر باشد، به‌عنوان‌مثال کلزا دارای قطر ۱٫۵-۲٫۰ میلی‌متر است و بنابراین بهترین عمق حفاری طبق این اصل تقریباً ۱۵-۲۰ میلی‌متر است. بذر بزرگ‌تر مانند نخود و لوبیا در اعماق خاک قرار می‌گیرند، جایی که اغلب رطوبت در بستر بذر وجود دارد. از طرف دیگر دانه‌های کوچک باید در عمق کمتر قرار گیرند، جایی که تضمین وجود آب کافی خاک دشوارتر است. اما این قانون هرگز نباید باعث قرار دادن بذر در جای نامناسب باشد، در عوض، بذر را باید درجایی قرار دهید که بهترین رطوبت وجود داشته باشد.
2-هوا در خاک سست
گیاهان ذخایر مواد مغذی را در دانه یا غلات خود به‌صورت نشاسته و پروتئین ذخیره می‌کنند. این مواد مغذی ذخیره‌شده باید تا زمانی که گیاه از طریق فتوسنتز خودکفا شود، دوام داشته باشد. هنگامی‌که دانه آب را جذب می‌کند، این فرآیند آنزیمی را شروع می‌کند که ذخایر مواد مغذی را تجزیه می‌کند، این فرایند به اکسیژن نیاز دارد، که در هوا دور بذر موجود است. این مهم است که خاک پوشش بذر به‌اندازه کافی نرم شود تا هوا و اکسیژن از آن عبور کند. به همان اندازه مهم است که دی‌اکسید کربن تشکیل‌شده بتواند خارج شود. اگر خاک پس از کاشت در اثر باران شدید از آب اشباع شود، این امر می‌تواند باعث کمبود اکسیژن و مشکلات بعدی در مورد جوانه‌زنی شود.
3-گرما جوانه زدن را سرعت می‌بخشد
خاک در بهار عمدتاً توسط خورشید گرم می‌شود، بلکه به‌طور غیرمستقیم توسط باران و هوا نیز گرم می‌شود. دما در بستر بذر تأثیر زیادی در جوانه‌زنی بذر و رشد گیاه چه دارد. گندم، جو و جو دوسر می‌توانند در دمای حدود ۵-۳ درجه سانتی‌گراد جوانه بزنند، اما برای استقرار سریع دمای متوسط حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد را ترجیح می‌دهند. خاک خشک با منافذ زیاد راحت‌تر از خاک مرطوب یا اشباع با آب گرم می‌شود. هرچه میزان آب خاک بیشتر باشد، دمای خاک در بهار کندتر افزایش می‌شود.
4-از بیماری ها جلوگیری کنید
چرخش متنوع محصولات زراعی کمک خواهد کرد تا بستر بذر را از بیماری تا حد امکان عاری نگه دارد. عامل مهم دیگر اطمینان از تجزیه بقایای گیاه قبلی پیش از کاشت محصول بعدی است. این کار احتمال بیماری از باقیمانده محصولات زراعی قدیمی را کاهش می دهد و تضمین می کند که پسماندهای سال گذشته مانع ظهور محصول بعدی نمی شوند.
روش مورداستفاده برای شخم زدن به عوامل مختلفی بستگی دارد، به‌عنوان‌مثال بقایای برداشت، تجهیزات موجود، نوع خاک، آب‌وهوا، نیاز نیروی کار و غیره. شخم زدن خاک را گرم می‌کند و پسماندها را از بین می‌برد تا هنگام حفر مشکلی ایجاد نکند. بااین‌حال، شخم ساختار خاک را مختل می‌کند و اُکسایش مواد آلی را افزایش می‌دهد. بدون شخم، مواد ارگانیک و ساختار خاک حفظ می‌شوند، اما از طرف دیگر وجود بقایای محصولات قبلی می‌تواند باعث ایجاد مشکل در کاشت شود و می‌تواند بیماری را منتقل کند
مدیریت پسماندهای برداشت
تفاوت مهم بین این تکنیک‌ها در نحوه مدیریت بقایای برداشت باقیمانده از آخرین محصول است. باقیمانده‌های گیاهی بر دستیابی به تماس خوب بین خاک و بذر تأثیر می‌گذارند. اگر مقدار زیادی علوفه خشک باقیمانده باشد، برای اطمینان از، از بین رفتن آنها به خاک‌ورزی بیشتری احتیاج است تا مانع از کاشت محصول بعدی نشود. نوع باقیمانده گیاه از محصول قبلی مشخص می‌کند که چقدر سریع تجزیه می‌شود و کدام ماشین‌آلات به بهترین وجه آن را از بین می‌برد.
توجیه هزینه‌های خاک‌ورزی
انتخاب روش خاک‌ورزی نیز می‌تواند تحت تأثیر ارزش محصول باشد. اگر محصول کاشته شده از ارزش بالایی برخوردار باشد می‌تواند هزینه‌های شخم را متعادل کند، اگر شخم منجر به استقرار بهتر شود. همچنین اگر خطر بالایی از انتقال بیماری وجود داشته باشد، ممکن است خاک‌ورزی کامل لازم باشد. همچنین ممکن است مشکلات مربوط به علف‌های هرز با استفاده از شخم زدن کنترل شود.
بدون دیدگاه