فواید کود کمپوست کشاورزی و اثرات آن بر فیزیک خاک

از مهمترین فواید کود کمپوست اثرات مثبت آن بر فیزیک خاک می باشد که می تواند باعث اصلاح اغلب خاک‌های کشاورزی شود.

اضافه کردن کود کمپوست به خاک های کشاورزی باعث افزایش ماده آلی خاک می‌شود. بخشی از این ماده آلی مثل کربوهیدراتها و برخی پروتین ها در طی فرایند کمپوستینگ در شرایط مساعد (درجه حرارت مناسب، رطوبت کافی، تهویه مطلوب، و PH  خنثی) توسط میکروارگانیسم های خاک تجزیه شده و به محصولات ساده‌ای تبدیل می‌شوند که به راحتی قابل جذب برای گیاه هستند. از طرفی تحت شرایط نامناسب ( تهویه نامطلوب، رطوبت بیش از حد، PH پایین و….) تجزیه هوازی مواد آلی متوقف شده و موجب پیدایش ترکیباتی نظیر کینون‌ها، فنل‌ها، ملانین‌ها می‌شود. انجام فعل و انفعالات بین ترکیبات اخیر و ترکیبات حاصل از مواد آلی مقاوم به تجزیه موجب تولید هوموس در خاک می‌شود.

درصورتی که مواد آلی به دلیل فراهم نبودن شرایط تجزیه نشوند بعد از مدتی به تورب تبدیل می‌شوند. از نظر مقدار ماده آلی، خاک هایی که کمتر از 2 درصد هوموس داشته باشند خاک های فقیر و خاکهایی که بیش از 4 درصد ماده آلی داشته باشند خاک های غنی محسوب می شوند. هوموس به آن دسته از مواد آلی گفته می‌شود که تا حد ممکن تجزیه شده اند و دیگر قابل تجزیه نیستند. هوموس 58 درصد کربن آلی و 5 درصد نیتروژن دارد. نسبت کربن به نیتروژن در هوموس حدود 12 (C/N=12) است.

تاثیر فیزیکی کود کمپوست بر خاک

اغلب خاک‌های کشاورزی که در مناطق خشک و نیمه خشک کشور قرار دارند از نظر ماده آلی بسیار فقیر هستند و اضافه کردن ماده آلی به اینگونه خاک ها با مصرف کود کمپوست بسیار ضروری می باشد. اضافه کردن کود کمپوست به خاک سبب افـزايش سطح حاصلخيزي خاک و همچنين بهبود شـرايط فيزيکـي آن ميشود. منابع سنتي و محدود مواد آلي جوابگوي نياز روز افزون بخش کشاورزي به کود آلي نيست. از اينرو استفاده از کود کمپوست به عنوان منابع تأمين کننده مواد آلي خاک رو به گسترش است.

با توجه به نتايج به دست آمده تحقیقات مختلف مشخص مي‌شـود که کاربرد کود کمپوست در خاکهـاي زراعي به عنوان کود آلي، داراي تأثير مثبت بر وضعيت فيزيکـي و شيميايي خاک داشته و کـاربرد آن در خـاک بـه عنـوان کـود باعث بهبود نفوذپـذيري خـاک و افـزايش محتـواي آب خـاک مي‌شود. کود کمپوست مي‌تواند به عنوان يک کـود مناسـب و مقرون به صرفه نسبت به کودهاي شيميايي و هـمچنـين بـراي جبران کمبود مواد آلي در خاک و به دنبال آن شـرايط نامناسـب خاک استفاده شود.

تاثیر بر رنگ خاک

مواد آلی به دلیل رنگ تیره شان موجب تیره شدن رنگ خاک گردیده و این امر باعث افزایش جذب حرارت توسط خاک می‌شود بنابرین وجود ماده آلی در خاک در مناطق سرد و معتدل در ابتدای فصل رشد سرعت جوانه زنی و رشد گیاه را افزایش داده و خطر سرمازدگی را در این مناطق کاهش میدهد.

اصلاح بافت و ساختمان خاک

کود کمپوست بر اثر ترکیب با مواد معدنی و جذب آب به خاک حالت ثبات و گرانوله می دهند و از این طریق باعث بهبود وضعیت تهویه خاک می گردند ماده آلی در پایداری خاک دانه خاک بسیار موثر است ماده آلی در حقیقت ماده اولیه تشکیل دهنده سازنده خاک دانه ها در خاک های مناطق معتدله است. این فرایند سازندگی عمدتاً توسط فراورده‌های ثانویه حاصل از تجزیه مواد آلی مثل موسیلاژها و صمغ های میکروبی تولید شده در اثر تجزیه میکروبی مواد آلی انجام می شود.

کاهش حالت شکری خاک و کمک به زهکشی

قطر ذرات هوموس کمتر از ذرات رس بوده و با اتصال خاک دانه هایی که حالت شکری دارند موجب پایداری و ثبات این خاک دانه ها می شود.

کود کمپوست و افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک

یکی ازمهمترین فواید کود کمپوست کشاورزی افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک است که میزان آب مصرفی را در کشاورزی کاهش می دهد. حداکثر مقدار آبی که یک خاک خشک آزمایشگاهی پس از خروج آب از منافذ می‌تواند در خود نگهداری کند به ظرفیت نگهداری آب موسوم است و به صورت درصد حجمی و یا وزنی بیان می شود. در بین کلوئیدهای خاک (هوموس، رس و هیدراکسید های فلزات) هوموس دارای بیشترین قدرت جذبی برای آب است. هوموس می تواند تا 5 برابر وزن خود آب جذب کند. ریشه گیاهان زراعی در خاکهایی که کود کمپوست استفاده شده است به دلیل افزایش تخلخل خاک به عمق بیشتری نفوذ می کند و میزان مقاوت آنها در برابر خشکی بیشتر خواهد شد.

قابلیت دسترسی رطوبت در خاک

مصرف کود کمپوست و افزایش ماده آلی خاک بر آب قابل دسترس در خاک تاثیر خواهد داشت. رابطه بین میزان مصرف کود کمپوست و آب قابل دسترس رابطه مثبتی است. البته در دسترس بودن رطوبت خاک به دیگر خصوصیات خاک از جمله بافت خاک وابسته است.

افزایش نفوذ آب در خاک با مصرف کود کمپوست

کود کمپوست با کاهش چگالی ظاهری خاک و بهبود ساختار و تراکم خاک نفوذ آب در خاک را کاهش می دهد این موضوع در کاهش روان آب های سطحی و افزایش نفوذ آب باران در خاک بسیار موثر است و از طرفی با افزایش نفوذ پذیری خاک از فرسایش خاک نیز جلوگیری می شود. سرعت حرکت آب در خاکهایی که مواد آلی بالایی دارند به دلیل ایجاد سطح ناهموار کاهش می یابد با مصرف کود کمپوست ساختار خاک بهبود می یابد و خاک به صورت خاک دانه هایی در می‌آید که باعث ایجاد فضای بزرگتر در خاک می گردند. بنابرین تونلهایی برای عبور آب در خاک بوجود می آید.

چگالی ظاهری خاک

کود کمپوست به طور مستقیم از طریق افزایش حجم خاک به دلیل ترکم پایین آن و یا به طور غیر مستقیم از طریق ایجاد پایداری در خاک دانه های بزرگتر صورت می گیرد.

افزایش ماده ارگانیک خاک با کود کمپوست

یکی دیگر از مهمترین فواید کود کمپوست کشاورزی افزایش میزان ماده آلی خاک است ماده آلی در خاک های سبک و شنی خاک دانه ها را به هم می چسباند و در خاک های سنگین و رسی خاک را پوک و تهویه آنرا بهبود می بخشد. بخشی از ماده آلی اضافه شده در اثر تجزیه به شکل دی اکسید کربن از خاک خارج می شود. در خاک های سبک با شرایط آب و هوایی گرم  این امر با شدت بیشتری اتفاق می افتد بنابراین مصرف هر ساله کود کمپوست در مزارع و باغات خصوصاً در مناطق گرم ضروری به نظر میرسد. بخش دیگری از مواد آلی موجود در خاک نیز جذب گیاه می شود.

حفاظت خاک

مصرف کود کمپوست خصوصاً در زمین های شیبدار که خطر فرسایش وجود دارد از نشست خاک های سنگین و همچنین از فرسایش خاک های سبک جلوگیری می کند. حفاظت خاک و حفظ عناصر غذایی از فواید کود کمپوست کشاورزی هستند که شدیداً وابسته به هم می باشند.